Tranh chấp hợp đồng vay tài sản giải quyết như thế nào?

28/02/2023 11:00

Tranh chấp hợp đồng vay tài sản hiện nay tuy là loại tranh chấp phổ biến nhưng lại có nhiều tính chất phức tạp nhất. Thực trạng giải quyết đã có rất nhiều bản án xét xử sơ thẩm bị kháng cáo do tính chất phức tạp của loại tranh chấp này. Vậy, hãy cùng Hội Luật Sư tìm hiểu cách giải quyết những tranh chấp về hợp đồng vay tài sản này nhé.

Mục lục

Giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản

Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng vay tài sản

Hợp đồng vay tài sản là một loại giao dịch dân sự khá phổ biến hiện nay. Theo quy định pháp luật, để 1 giao dịch dân sự có hiệu lực bắt buộc phải đáp ứng 2 điều kiện: Về chủ thể giao kết và về nội dung giao dịch. Thêm vào đó, đối với hợp đồng vay tài sản cần đáp ứng thêm một điều kiện về lãi suất vay.

Về chủ thể giao kết

Có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp. Nghĩa là có quyền, nghĩa vụ dân sự đồng thời có khả năng tự mình xác lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự.

Đối với cá nhân: phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên, không nằm trong các trường hợp bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi. Thêm vào đó, người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi cũng có khả năng tự mình thực hiện giao dịch dân sự chỉ trừ những giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và các giao dịch khác cần sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật.
Đối với pháp nhân: cần có người đại diện theo pháp luật hoặc theo ủy quyền thay mặt doanh nghiệp làm chủ thể đại diện thực hiện hợp đồng vay tài sản

Cơ sở pháp lý: Điều 16, 17, 19, 20, 21 Bộ luật dân sự 2015 & Điều 12 Luật doanh nghiệp 2020.

Giao kết trên cơ sở tự nguyện: Việc giao dịch hợp đồng vay tài sản phải dựa trên sự tự nguyện của đôi bên. Nếu vi phạm thì pháp luật giải quyết hợp đồng đó vô hiệu.

Cơ sở pháp lý: Điểm a, b Khoản 1 Điều 117 Bộ luật dân sự 2015.

Về nội dung

Không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Điều cấm của luật là những quy định của luật không cho phép chủ thể thực hiện những hành vi nhất định. Đạo đức xã hội là những chuẩn mực ứng xử chung trong đời sống xã hội, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng.
Những hợp đồng vay tài sản có nội dung vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội sẽ bị tuyên là vô hiệu.

Cơ sở pháp lý: Điểm c Khoản 1 Điều 117 & Điều 123 Bộ luật dân sự 2015.

Về lãi suất vay tài sản

Theo thỏa thuận tại thời điểm giao kết hợp đồng:

Lãi suất xác định theo thỏa thuận các bên (tối đa là 20%/năm, trừ khi pháp luật có quy định khác hoặc khi Ủy ban thường vụ Quốc hội điều chỉnh). Nếu lãi suất > 20%/năm thì mức vượt quá không có hiệu lực
Không xác định rõ lãi suất: Lãi suất tối đa là 10%/ năm tại thời điểm trả nợ.

Khi có tranh chấp, tùy từng trường hợp lãi suất được giải quyết như sau:

Vay không lãi nhưng không trả hoặc trả không đủ khi đến hạn: Lãi suất tối đa là 10%/ năm tại thời điểm trả nợ (trừ trường hợp có thỏa thuận hoặc luật có quy định khác)
Vay có lãi nhưng không trả hoặc trả không đủ khi đến hạn:Vay có lãi nhưng không trả hoặc trả không đủ khi đến hạn:

Lãi trên nợ gốc theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả; trường hợp chậm trả thì mức lãi suất tối đa là 10%/năm.

Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

Cơ sở pháp lý: Điều 468 & Khoản 4, 5 Điều 466 Bộ luật dân sự 2015.

Phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản

Thương lượng:

Các bên tự bàn bạc để đưa ra thỏa thuận giải quyết tranh chấp thay vì khởi kiện. Phương thức này không có sự can thiệp của cơ quan nhà nước hay bên thứ ba nào. Ưu điểm: Không đòi hỏi thủ tục pháp lý phức tạp, hạn chế tối đa chi phí và giữ được bí mật kinh doanh.

Nhược điểm: Các bên phải trung thực, hợp tác và thiện chí.

Hòa giải:

Hòa giải viên là bên thứ ba được các bên nhất trí chọn làm trung gian để giải quyết tranh chấp cho họ. Tuy nhiên, hòa giải viên chỉ giúp các bên tìm tiếng nói chung để giải quyết tranh chấp, còn quyết định cuối cùng vẫn phải phụ thuộc vào sự thỏa thuận của các bên.
Ưu điểm: Ít tốn kém chi phí, các bên giữ được các bí mật kinh doanh và thường nghiêm túc thực hiện kết quả hòa giải.
Nhược điểm: Các bên phải trung thực, hợp tác và thiện chí. Hòa giải không thành dẫn đến mất thời gian hoặc thậm chí hết thời hiệu khởi kiện của các bên.

Hòa giải tranh chấp hợp đồng vay tài sản

Trọng tài thương mại:

Trọng tài viên là người trung gian giải quyết tranh chấp, phán quyết của trọng tài viên có giá trị cưỡng chế thi hành.
Điều kiện: Các bên thỏa thuận giải quyết bằng trọng tài và Tranh chấp thuộc 1 trong các trường hợp sau: Tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại, tranh chấp phát sinh giữa các bên trong đó ít nhất một bên có hoạt động thương mại hoặc tranh chấp được pháp luật quy định phải giải quyết bằng trọng tài.
Ưu điểm: Các trọng tài viên thường là người có chuyên môn cao và nhiều kinh nghiệm. Việc giải quyết tranh chấp được giữ bí mật.
Nhược điểm: Tốn chi phí khá cao và hiệu lực phán quyết của trọng tài thường không bằng Tòa án.

Cơ sở pháp lý: Điều 2, Điều 5 Luật trọng tài thương mại 2010.

Tòa án:

Tòa án giải quyết vụ tranh chấp nhân danh quyền lực nhà nước. Các bên có quyền khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền khi có các tranh chấp. Đây là phương thức giải quyết được áp dụng phổ biến trên thực tiễn.
Ưu điểm: Quyết định có tính cưỡng chế thi hành cao, án phí thấp hơn khi so với hình thức trọng tài và những sai sót của việc xét xử có thể được khắc phục thông qua thủ tục kháng cáo.
Nhược điểm: Thời gian giải quyết kéo dài vì thủ tục tố tụng rất nhiều và cần được nghiêm ngặt xem xét.

Thời hiệu khởi kiện giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản

Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm. Như vậy kể từ thời điểm bên vay không thực hiện nghĩa vụ trả nợ, quyền và lợi ích của bên cho vay đã bị xâm phạm và bên cho vay đã có thể khởi kiện để yêu cầu Tòa giải quyết.

Cơ sở pháp lý: Điều 429 Bộ luật dân sự 2015.

Mẫu đơn khởi kiện dân sự tranh chấp hợp đồng vay tài sản

>>> Click tải ngay: Mẫu đơn khởi kiện dân sự

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

……………………..(1), ngày…..tháng….năm…..

ĐƠN KHỞI KIỆN

Kính gửi: Toà án nhân dân (2)……………….

Người khởi kiện: …………………………………………………………………………………………………………….

Địa chỉ: ……………………………………………………………………………………………..

Số điện thoại: ……………………………………… (nếu có); số fax: ……………………………………… (nếu có)